امام صادق علیه السّلام فرمودند: «سارقین سه گروه هستند:
1 - مانع زکات؛ (کسى که زکات را نمىپردازد)
2- کسى که مهر همسرش را حلال مىشمارد (و آن را نمىپردازد)
3- و کسى که قرض مىگیرد و نمىخواهد بپردازد.»
از تعبیرات تکاندهنده و بسیار تند و عجیبى که در قرآن کریم و احادیث در ارتباط با ترک و منع زکات به کار برده شده است، اهمیت این فریضه الهى و عظمت این حکم اسلامى روشن مىشود. تعبیرات روایات درباره مانع و تارک زکات به این شرح است:
1ـ کافر و مرند. 2- خروج از اسلام و ایمان. 3- ملعون. 4ـ سارق. 5- مردن به دین یهودى یا نصرانى. 6- وجوب قتل.
1ـ امام صادق علیه السّلام مىفرمایند: از جمله وصایاى پیامبر صلّى اللّه علیه و اله به على علیه السّلام این بود:
«اى على! ده طایفه از این امت به خداوند بزرگ کافر شدهاند و یکى از این ده گروه را مانع زکات شمردند ... سپس فرمودند: اى على! هرکسى قیراطى از زکات مالش را نپردازد، نه مۆمن است و نه مسلمان و ارزشى در پیشگاه خداوند ندارد. اى على! تارک زکات به هنگام مرگ تقاضاى بازگشت به این دنیا (براى جبران گناه عظیم خود مىکند اما پذیرفته نمىشود). و این همان است که خداوند در قرآن به آن اشاره فرموده زمانى که مرگ یکى از آنان فرامىرسد مىگوید پروردگارا! مرا برگردانید (اما پاسخ منفى مىشنود). (وسائل الشیعه، ج 6، ص 19)
2ـ امام صادق علیه السّلام فرمودند: «خداوند بزرگ براى فقیران در اموال اغنیا فریضهاى قرار داده که جز با اداى آن شایسته ستایش نیستند. و آن زکات است که به وسیله آن، خون خود را حفظ مىکنند و نام مسلمانان بر آنان گذارده مىشود.» (وسائل الشیعه ، ج 6، ص 18)
3ـ از پیامبر گرامى اسلام صلّى اللّه علیه و اله نقل شده است: «کسى را که زکات نمىپردازد و کسى را که ربا مصرف مىکند، مورد لعن قرار داد.» (جامع احادیث الشیعه، ج 8، ص 18)
4ـ پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و اله فرمودند: «هرمالى که زکاتش داده نشود ملعون است و از رحمت الهى دور مىباشد .» (وسائل الشیعه ، ج 6، ص 16)
5ـ امام صادق علیه السّلام فرمودند: «سارقین سه گروه هستند: 1- مانع زکات؛ (کسى که زکات را نمىپردازد) 2- کسى که مهر همسرش را حلال مىشمارد (و آن را نمىپردازد) 3- و کسى که قرض مىگیرد و نمىخواهد بپردازد.»( بحار الانوار، ج 96، ص 12)
6ـ «امام صادق علیه السّلام فرمودند: هرکسى قیراطى از زکات را نپردازد یا به دین یهودى از دنیا مىرود یا به دین نصرانى؛ یعنى مسلمان نمىمیرد.» (وسائل الشیعه ، ج 6، ص 18)
7ـ «امام صادق علیه السّلام فرمودند: هیچ مالى در خشکى یا در دریا از بین نمىرود مگر اینکه زکات آن پرداخت نشده است. راوى گوید: امام علیه السّلام فرمودند: هرگاه حضرت مهدى (عج الله تعالی فرجه الشریف) قیام کند، مانع زکات را به قتل مىرساند.» (وسائل الشیعه ، ج 6، ص 19)
با توجه به اینکه اسلام به صورت یک مکتب صرفا اخلاقى و یا فلسفى و یا اعتقادى ظهور نکرد بلکه به عنوان یک «آیین جامع» که تمام نیازمندیهاى مادى و معنوى در آن پیشبینى شده پا به عرصه ظهور گذاشت و نیز با توجه به
اینکه اسلام از همان عصر پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و اله با تأسیس حکومت همراه بود و همچنین با توجه به اینکه اسلام عنایت خاصى به حمایت از محرومان دارد، روشن مىشود که نقش بیت المال و زکات که یکى از منابع درآمد بیت المال است از مهمترین نقشهاست.
شکى نیست که هرجامعهاى داراى افرادى از کارافتاده، بیمار، یتیمان بىسرپرست، معلولین و امثال آنان مىباشد که باید مورد حمایت قرار گیرند و نیز براى حفظ موجودیت خود در برابر هجوم دشمن، نیاز به سربازان مجاهدى دارد که هزینه آنان از طرف حکومت پرداخته مىشود، همچنین کارمندان حکومت اسلامى دادرسان قضات و نیز وسایل تبلیغاتى و مراکز دینى، هرکدام نیاز به صرف هزینهاى است که بدون یک پشتوانه مالى منظم و مطمئن، سامان نمىپذیرد.
به همین دلیل در اسلام مسئله زکات که در حقیقت یک نوع مالیات بر درآمد و تولید (مالیات بر ثروت راکد) محسوب مىشود، از اهمیت خاصى برخوردار است تا آنجا که در ردیف مهمترین عبادات قرار گرفته و در بسیارى از موارد، همراه با نماز ذکر شده و حتى شرط قبولى نماز شمرده شده است.(تفسیر نمونه، ج 8، ص 9)
امام صادق علیه السّلام فرمودند: «سارقین سه گروه هستند: 1- مانع زکات؛ (کسى که زکات را نمىپردازد) 2- کسى که مهر همسرش را حلال مىشمارد (و آن را نمىپردازد) 3- و کسى که قرض مىگیرد و نمىخواهد بپردازد.»