قرآن مبین

آسایش و امنیت در بهشت

قرآن کریم، سرنوشت و جایگاه مؤمنان و افرادی را که عمل صالح انجام داده‌اند «جنّات فردوس» معرفی می‌کند و درباره آنان می‌فرماید:
«خالدینَ فیها لایبغونَ عَنها حِوَلاً؛ آنان در بهشت جاویدان (و با آسایش و امنیت و خاطر آسوده هستند) و هرگز در پی جا و نقل مکان نخواهند بود»
آسایش و امنیت، دو نعمت بسیار بزرگی هستند که همگان در زندگی به دنبال آن‌ها می‌باشند و برای دست یافتن به آن‌ها، تلاش فراوانی به کار می‌گیرند. این دو نعمت بزرگ خدادادی که تندرستی و سلامت را نیز در پی خواهد داشت. دارای ارزش فوق‌العاده زیادی است، لیکن متأسفانه تا انسان آن‌ها را در اختیار دارد، قدر نمی‌داند و آن گاه که از دست داد متوجّه ارزش آن‌ها می‌شود!
پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) فرموده است: «نِعمتانِ مَکفورَتان:الأمن و العافِیة» 1
دو نعمت، مورد غفلت و ناسپاسی و قدر ناشناسی قرار می‌گیرند: امنیت و آسایش و سلامت و تندرستی. حضرت صادق(علیه السلام) هم دو نعمت امنیت و آسایش و تن درستی و صحّت، یعنی سلامت روان و سلامت جسم را، بزرگ‌ترین و بلکه کامل‌ترین و نعمت‌های دنیایی دانسته است.2
راستی، چه چیزهایی این نعمت بزرگ را از انسان می‌گیرد؟ سستی در تحصیل علم و درس خواندن، فریب خوردن از سوی یک دوست ناباب، شکست در امتحان، فقر و تنگ دستی، مشکلات خانوادگی، ضعف ایمان، لغزش و فرو غلتیدن در وادی انحراف و گناه و …؟

برای به دست آوردن آسایش و امنیت در زندگی، چه راه‌هایی وجود دارد؟
به طور کلّی، می‌توان دو راه عمده را در نظر گرفت و اقدام نمود:
الف: مسئولیت گریزی، روی آوردن به خوشی‌های زود گذر و فریب دادن خویشتن و در نتیجه، به دست آوردن آسایش و امنیت نسبی که متأسفانه در مورد جوانانی که آگاهی لازم، راهنمای دلسوز و الگوی مناسب را ندارند، این شیوه چشمگیرتر است!
مثلاً برای رهایی از کابوس غم و اندوه و پریشانی، روی آوردن به «قرص‌های روان گردان» و دواهای شادی زاست!
پزشکان و محققان علوم زیست شناسی این شیوه را خطرناک، اعتیاد آور و سرانجام، مرگ بار اعلام کرده‌اند، طبق آمار سال 1380، بیش از 40 هزار نفر در ایران بدان مبتلا و گروه سنّی 15 تا 35 سال، بیشترین گروه سنّی هستند که آن را مصرف می‌کند.3
قرآن مجید، این فضاهای آرام بخش و لذّت آفرین را این گونه بیان کرده است: هَم وَ ازواجُهُم فی ظِلالٍ علی الأرائکِ مُتّکئونَ…؛ بهشتیان، امروز به (بهره‌برداری) از نعمت‌های خدا مشغول و مسرورند، آنان با همسران خویش، در سایه‌های (قصرها و درختان بهشتی) بر تخت‌ها تکیه زده‌اند و برای آن‌ها در بهشت، میوه‌های فراوان و لذّت بخش، هر چه بخواهند وجود دارد، و برای آنان سلام و درود الهی است
ب: قرآن کریم که آئین نامه هدایت همه جانبه است، فرموده: «ألا به ذکرِ اللّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ؛ آگاه باشید که با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد».(سوره رعد، آیه 28) یاد خدا که در قرآن با واژه «ذکر» آمده، علاوه بر یادآوری زبانی و قلبی، یادی است که از یک سو عظمت و جلال خداوند را در برابر انسان نمایان می‌سازد و مسئولیت او را در برابر ذات حق تبیین می‌گرداند و از سوی دیگر، این «یاد» به خاطر قدرت باز دارندگی انسان از لغزش و گناهان و اعتماد و ارتباط با «خداوند جهان هستی» موجب ثبات و آرامش خاطر می‌گردد.
پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) نیز یاد واقعی خدا را، علاوه بر «ذکر زبانی و قلبی» یاد بازدارنده و سازنده شمرده و می‌فرماید: «وَ لکن إذا وَرَدَ علی ما یحرِمُ عَلَیهِ، خافَ اللّهَ عَزَّوجلَّ عِندَه و تَرَکَهُ».4؛ بلکه «ذکر واقعی خدا» آن است که وقتی انسان در برابر گناه و حرامی قرار گرفت، خدا را در نظر آورد و بترسد و از گناه و حرام خودداری نماید.
آرامش و امنیت، به طور کامل و همه جانبه از ویژگی‌ها و نعمت‌های بهشتی است که بر اساس آیات قرآن کریم نمونه‌هایی از آن‌ها را به مطالعه می‌گذاریم:
1. به هنگام ورود
قرآن کریم، درباره پرهیزکاران و مؤمنان وارسته و برگزیده‌ای که در پرتو ایمان و خویشتن داری از گناهان به قلّه بلند انسانیت صعود کرده‌اند و جایگاه آنان در بهشت، باغ‌های سبز و خرّم و در کنار چشمه سارهای زلال و لذت بخش قرار دارد، می‌فرماید: «اُدخلوها به سلامٍ آمنین».(سوره حجر، آیه 46)
فرشتگان الهی، به آنان می‌گویند: داخل این باغ‌ها شوید، در سلامت و آرامش و امنیت. در آیه دیگری می‌فرماید: «اُدخُلوا الجَنَّةَ لاخَوف عَلَیکُم و لا أنتم تَحزَنُونَ؛ داخل بهشت شوید که نه ترس و بیمی بر شما وارد می‌شود و نه گرفتار غم و اندوه می‌شوید.(و بلکه در آرامش و شادمانی و امنیت خواهید بود)».(سوره اعراف، آیه 49)

2.خانه‌های پاکیزهقرآن کریم، در دو آیه موضوع «خانه‌های پاکیزه» را که از نعمت‌های بهشتی و پاداش مؤمنان است، مطرح نموده که در یک مورد آن آمده: «وَعَدَ اللّهُ المؤمنین و المؤمناتِ جَناتٍ تَجری من تحت‌ها الأنهارُ خالدینَ فیها وَ مَساکِنَ طِیبَةً فی جَنّاتِ عَدنٍٍ…؛ خداوند به مردان و زنان با ایمان، باغ‌هایی از بهشت وعده داده که نهرها از زیر (درختان) آن‌ها جاری است، جاودانه در آن خواهند ماند و مسکن‌های پاکیزه‌ای در بهشت خواهند داشت و رضایت و خشنودی خدا که از همه بالاتر است را دارند و پیروزی بزرگ همین است».(سوره توبه، آیه 72)
خانه‌های پاکیزه و بزرگ یکی از پاداش‌های بزرگ الهی به اهل ایمان و یکی از کانون‌های بزرگ آسایش و آرامش و امنیت و راحتی آنان خواهد بود.
آری، برای کسانی که ایمان آورده‌اند و در دنیا اعمال صالح داشته‌اند، پاداش فراوانی است و خانه‌هایی که در اختیار آنان قرار می‌گیرد، دارای آن چنان تجهیزات کاملی است که به منظور آرامش و کامیابی بیشتر و بهره‌مندی از آسایش و لذت بهتر، خانه‌های آنان، غرفه‌ها و بالا خانه‌های مشرف به منظره‌های چشم نواز و لذّت بخش بهشتی نیز دارد و سکونت در آن‌ها، برای آنان آسایش دل نشین و فراوانی به وجود می‌آورد.
قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ هُم فی الغُرفاتِ آمِنُونَ؛ آنان در آن غرفه‌ها و بالا خانه‌ها، آسایش و آرامش دارند».(سوره سبأ ، آیه 37)
3. بر تخت‌های زیبا
آسایش و آرامش و امنیتی که برای مؤمنان در بهشت فراهم گردیده، منحصر به بهره‌مندی از خانه های وسیع و پاکیزه و مجهّز نیست، بلکه آنان گاهی از خانه‌ها قدم بیرون می‌گذارند و در باغ‌های باصفا و زیر سایه درختان زیبا و کنار چشمه‌ها و جویبارهای جان نواز که با موسیقی دل نشین خود، وجود آنان را در خلسه‌های شادی آفرین فرو می‌برد و نسیم پرطراوتی که جسم و جان آنان را نوازش می‌دهد، با همسران خویش به تماشا می‌نشینند و گاهی هم با قدم زدن، بر «فرش‌های زمرّدین» که در زیر سایه درختان گسترانیده شده، به ناز و کرشمه و خرامیدن می‌پردازند.
قرآن مجید، این فضاهای آرام بخش و لذّت آفرین را این گونه بیان کرده است: «هَم وَ ازواجُهُم فی ظِلالٍ علی الأرائکِ مُتّکئونَ…؛ بهشتیان، امروز به (بهره‌برداری) از نعمت‌های خدا مشغول و مسرورند، آنان با همسران خویش، در سایه‌های(قصرها و درختان بهشتی) بر تخت‌ها تکیه زده‌اند و برای آن‌ها در بهشت، میوه‌های فراوان و لذّت بخش، هر چه بخواهند وجود دارد، و برای آنان سلام و درود الهی است.»(سوره یس، آیات 56 58)
و در جای دیگر می‌فرماید: «اُدخُلُوا الجَنَّةَ أنتُم وَ أزواجُکُم تُحبَرُوُنَ؛ ای بندگان من! نه ترسی بر شما هست و نه اندوهی، شما با همسران خویش در حالی که در نهایت شادمانی (که آثار آن در چهره‌ها و حرکات و رفتار و قهراً خرامیدن و ناز شما نمایان و همراه است) به بهشت وارد شوید».(سوره زخرف، آیات 68 تا 71)
بندگان مؤمن در بهشت می‌گویند:حمد و سپاس خدایی را که غم و اندوه را از ما برطرف نمود، به راستی پروردگار ما غفور و شکور است، خدایی که با فضل خویش ما را در این سرای جاویدان جای داد که در آنجا نه رنج و تعبی به ما می‌رسد و نه گرفتار خستگی و واماندگی می‌شویم
4. در اوج آسایش
در بهشت، گرسنگی، تشنگی، برهنگی، رنج، واماندگی، آفتاب آزار دهنده، دل تنگی و فشار زندگی که موجب غم و اندوه و پریشانی‌ها می‌گردد وجود ندارد و همه ابزارها، وسایل و عواملی که برای بهشتیان در نظر گرفته شده، فراهم گردیده است، تا آنان با خیال راحت، آرامش خاطر و آسایش و امنیتی که در پرتو مصونیت از هر گزندی، جاودانگی زندگی بهشتی را تأمین می‌کند، به سر برند.
قرآن کریم، این ویژگی‌ها و شرایط مناسب را به عنوان پاداش مؤمنان و نیکوکاران در دنیا، به طور خلاصه، این گونه بیان کرده است:
الف: «إنَّ لَکَ أن لاتَجُوعَ وَ لاتَعری؛ و أنَّکَ لاتَظمَؤُ فیها وَ لاتَضحی؛»
ای آدم! تو در بهشت راحت هستی و در آن گرسنه نمی‌شوی و برهنه نخواهی شد و نیز در بهشت تشنه نمی‌شوی و حرارت آفتاب آزارت نخواهد داد. (سوره طه، آیات 118 و 119)
ب: بندگان مؤمن در بهشت می‌گویند: «حمد و سپاس خدایی را که غم و اندوه را از ما برطرف نمود، به راستی پروردگار ما غفور و شکور است، خدایی که با فضل خویش ما را در این سرای جاویدان جای داد که در آنجا نه رنج و تعبی به ما می‌رسد و نه گرفتار خستگی و واماندگی می‌شویم».(سوره فاطر، آیات 34 و 35)
ج: قرآن کریم، سرنوشت و جایگاه مؤمنان و افرادی را که عمل صالح انجام داده‌اند «جنّات فردوس» معرفی می‌کند و درباره آنان می‌فرماید:
«خالدینَ فیها لایبغونَ عَنها حِوَلاً؛ آنان در بهشت جاویدان (و با آسایش و امنیت و خاطر آسوده هستند) و هرگز در پی جا و نقل مکان نخواهند بود».(سوره کهف، آیات 107 و 108)
حافظ شیرازی سروده است:
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است بـا دوسـتان مـروّت بـا دشـمنـان مـدارا

.(سوره کهف، آیات 107 و 108)

جمشید رازقیان 19 اردیبهشت 1391 ساعت 15:45